یک کپسول آتش نشانی ابزاری مناسب و حفاظتی در برابر آتش سوزی است که برای خاموش کردن یا کنترل آتش سوزی های کوچک و ناگهانی اغلب در شرایط اضطراری استفاده می‌شود. به طور معمول، یک کپسول آتش نشانی شامل یک مخزن استوانه‌ای ایستاده حاوی عامل شیمیائی است که می‌تواند برای خاموش کردن و خفه کردن آتش تخلیه شود. همچنین کپسول های آتش نشانی تولید شده با مخازن فشار غیر استوانه‌ای نیز وجود دارد که کمتر رایج هستند. عامل پودر می‌تواند با جدا کردن بخش های مهم تشکیل دهنده واکنش های شیمیایی از یکدیگر یعنی گرما، سوخت و اکسیژن (احتراق) از گسترش آتش سوزی جلوگیری کند و در نتیجه آتش را خاموش کند. در طی مرحله احتراق، مواد سوختی به شکل رادیکال های آزاد تجزیه می‌شوند. این رادیکال های آزاد در واقع عناصری بشدت واکنش پذیر بوده و مولکول هایی هستند که با اکسیژن واکنش نشان می‌دهند. مواد و عوامل موجود در خاموش کننده های شیمایی خشک می‌توانند این روند واکنش پذیری با اکسیژن را متوقف کنند.

انواع پودرها و عامل های شیمیائی مورد استفاده در این نوع خاموش کننده ها

این مواد شیمیائی از جمله ابزارهای منحصر بفرد در خاموش کردن و اطفاء حریق بشمار می‌روند بخصوص در شرایطی که به خاموش کردن سریع آتش نیاز باشد. آنها عمدتاً برای مقابله با خطرات مرتبط با مایعات قابل اشتعال استفاده می‌شوند. این عناصر شیمیائی به صورت کلی حفاظت بیشتری در برابر احتراق مجدد فراهم نمی‌کنند. در ادامه به چند مورد از آنها که کاربردهای فراوانی دارند اشاره می کنیم:

فسفات مونوآمونیوم

فسفات مونوآمونیوم به عنوان یک ماده شیمیایی خشک شناخته شده است که در آتش سوزی های کلاس A، B و C مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده شیمیائی، به این دلیل در کلاس A استفاده می‌شود که می‌تواند در دمای 177 درجه سانتیگراد (351 درجه فارنهایت) ذوب شده و جریان پیدا کند تا آتش را خفه کند. این ماده در عین حال از قدرت خورندگی بیشتری نسبت به سایر مواد و عامل های شیمیایی خشک برخوردار است. رنگ آن نیز بصورت زرد کم رنگ است.

بی کربنات سدیم

بی کربنات سدیم معمولاً به رنگ سفید یا آبی رنگ است و بطور منظم در آتش سوزی های کلاس B و C مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده اولین ماده شیمیایی خشک بوده که معرفی شده و مورد استفاده قرار گرفته است. بی کربنات سدیم در زمان ایجاد آتش، یک ابر دی اکسید کربن را به دور آتش تشکیل می‌دهد که پس از مدتی آتش را خفه و خاموش می‌کند. به عبارتی، در ابتدا گاز اکسیژن را از آتش دور می‌کند و در ادامه نیز روند ادامه واکنش های شیمیایی را متوقف می‌کند. این عامل عموماً در آتش سوزی های مربوط به کلاس A مؤثر نیست زیرا به سرعت دفع می‌شود و ابر ناشی از این گاز به سرعت تخلیه می‌شود و چنانچه سوخت هم به اندازه کافی گرم باشد، آتش دوباره شروع به زبانه کشیدن می‌کند. در حالی که آتش سوزی های مواد مایع و گاز معمولا گرمای زیادی را در منابع سوختی خود نگه نمی‌دارند، اما آتش سوزی مواد جامد این گونه نیست و از این ویژگی بی بهره است. قبل از اختراع عوامل شیمیایی مرطوب، استفاده از عامل شیمیائی بی کربنات سدیم برای آشپزخانه های تجاری بسیار رایج بود، اما در حال حاضر چندان محبوب و متداول نیست زیرا از کارائی بسیار کمتری نسبت به مواد و عامل های شیمیایی مرطوب در آتش سوزی کلاس A و B برخوردار است.

بی کربنات پتاسیم

بی کربنات پتاسیم نیز در آتش سوزی های کلاس B و C مورد استفاده قرار می‌گیرد و در آتش سوزی های کلاس B حدوداً دو برابر موثرتر از بی کربنات سدیم است و در صنعت نفت و گاز نسبت به سایر مواد و عامل های خشک ترجیح داده می‌شود. این مواد شیمیایی خشک که توسط NFPA برای استفاده در ARFF مورد تائید قرار گرفته است برای تشخیص راحت تر، به رنگ بنفش عرضه می‌شود.

کلریدپتاسیم

کلریدپتاسیم عامل خاکستری رنگی است که در آتش سوزی های کلاس B و C مورد استفاده  قرار می‌گیرد و به دلیل توانایی که در تخریب (جایی که پودر به ذرات کوچکتر تجزیه می‌شود) و تجزیه شعله های آتش دارد و سطح مقطع بزرگتری را برای مهار رادیکال های آزاد ایجاد می‌کند، موثرتر از همه پودرهای دیگر عمل می‌کند.

کلرید پتاسیم

کلرید پتاسیم یا Super-K، یک عامل شیمیایی خشک سفید رنگ است که در حین تلاش برای ایجاد یک فوم پروتئینی با راندمان بالا و درعین حال سازگار با عناصر شیمیایی خشک توسعه پیدا کرده است. این ماده هرگز به عنوان یک عامل شیمیائی محبوب شناخته نشده است زیرا از جنس نمک است و قابلیت خورندگی و تجزیه کنندگی دارد. این ماده برای آتش سوزی های کلاس B و C مناسب است.

MET-L-KYL / PYROKYL

MET-L-KYL / PYROKYL ماده ای است که از ایجاد تغییرات خاص در ساختار ملکولی بیکربنات سدیم حاصل شده است و برای مبارزه با آتش سوزی مایعات و سیالات قابل انفجار (آتش سوزی در اثر تماس با هوا) به بازار عرضه شده است. این عامل علاوه بر بی کربنات سدیم، حاوی ذرات ژل سیلیسیم نیز می‌باشد. بی کربنات سدیم واکنش زنجیره‌ای سوخت را قطع می‌کند و سیلیس نیز هر نوع سوخت نشتی را از بین می‌برد و از تماس مواد قابل اشتعال با هوا نیز جلوگیری می‌کند. این ماده به رنگ آبی یا قرمز بوده و برای مقابله با آتش سوزی های کلاس B مؤثر است. ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که تحت شرایطی خاص، برخی از این مواد و عناصر شیمیائی خشک می‌توانند از ویژگی خورندگی یا آلایندگی برخوردار باشند که برحسب نوع استفاده‌ای که از آنها می‌شود، این اثرات ممکن است با یکدیگر تفاوت داشته باشند.  

مکان هائی که در آن ها نباید از کپسول های اطفاء حریق حاوی مواد خشک استفاده نمود:

  • اتاق رایانه یا تجهیزات رایانه‌ای
  • مکان‌های محل استقرار تجهیزات الکتریکی
  • اتاق‌های جراحی
  • آزمایشگاه‌ها و مکان‌های دارای ابزار دقیق
  • مکان‌های تهیه و طبخ غذا مانند رستوران‌ها و کافه تریاها
درصورت بروز آتش سوزی در این مکان ها بهتر است از خاموش کننده هائی مانند آب برای آتش سوزی های کلاس A، خاموش کننده های حاوی دی اکسید کربن برای آتش سوزی های کلاس B و خاموش کننده های حاوی گازهای غیر رسانا برای آتش سوزی های کلاس C استفاده کرد.